کریسمس یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین جشن های بین المللی است که هر ساله توسط میلیون ها نفر در سراسر جهان که اکثر آن ها پیروان مسحیت هستند گرامی داشته می شود.
این مناسبت نه تنها یک جشن مذهبی برای پیروان مسیح است، بلکه به عنوان فرصتی برای شادی، دورهمی و ابراز محبت در فرهنگ های مختلف جهان شناخته می شود.
درختان تزیینشده، هدایای رنگارنگ و سرود های زیبای کریسمس، این ایام را به زمانی خاص و فراموش نشدنی برای افراد در سراسر دنیا تبدیل می کنند.
زمان کریسمس 1403
جشن کریسمس در روز ۲۵ دسامبر هر سال توسط مسیحیان کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس برگزار می شود.
این جشن به مدت ۱۲ روز است و تا ششم ژانویه سال بعد ادامه دارد. کریسمس ۲۰۲۵ با روز ۵ دی ۱۴۰۳ شمسی مصادف شده است. بد نیست بدانید که مسیحیان برخی از کشور ها مثل اوکراین و روسیه و مناطق کلی شوروی سابق و شرق اروپا بر اساس گاهشمار یولیانی، روز هفتم ژانویه (۱۷ دی) را به عنوان کریسمس واقعی جشن می گیرند.
همچنین، برخی از مسیحیان، جشن عید پاک را مهم ترین رویداد مسیحیت می دانند اما به عنوان مثال کریسمس در آمریکا، مهم تر از سایر اعیاد تلقی می شود.
البته که کریسمس در بین افراد غیر مسیحی مثل ما ایرانی ها هم بسیار محبوب است. تاریخچه این روز بسیار جالب است و آداب و رسوم خاصی برای این روز وجود دارد. با ما همراه باشید تا از حقایق جالبی درباره این روز با خبر شوید!
خرید پک کامل دزدگیر لباس
آیا کریسمس همان سال نو است؟
بعضی ها فکر می کنند که کریسمس همان شروع سال نو میلادی یا به قول ما سال تحویل هست، اما خیر، کریسمس و سال نو میلادی دو مناسبت جداگانه هستند، اگرچه به هم نزدیک اند و اغلب با هم جشن گرفته می شوند.
در حالی که هر دو جشن در یک بازه زمانی نزدیک به هم قرار دارند و اغلب با هم جشن گرفته می شوند، ریشه ها و معانی متفاوتی دارند. کریسمس یک جشن مذهبی با محوریت تولد عیسی مسیح است، در حالی که سال نو میلادی جشنی برای آغاز سال جدید در تقویم و انقلاب زمستانی است.
کریسمس چیست؟
وقتی صحبت از جشن مهم و جذاب کریسمس به میان می آید، احتمالاً این پرسش برایتان مطرح می شود که واژه «کریسمس» از کجا آمده و به چه معناست؟ «کریسمس» (Christmas Day) که در انگلیسی به همین نام شناخته می شود، یکی از مقدس ترین روز های سال برای مسیحیان و بزرگداشت زاد روز عیسی مسیح (ع) است. جشنی که امروزه به نام کریسمس شناخته می شود، ترکیبی از باور های عامیانه (فولکلور) و آیین های کلیسایی است و بیشتر به عنوان جشنی بین المللی با ریشه های مذهبی شناخته می شود.
همانطور که در پارگراف ها قبلی گفتیم که بسیاری جشن سال نو میلادی را با جشن کریسمس اشتباه می گیرند، در حالی که این دو مناسبت متفاوت هستند. جشن کریسمس، جشنی نمادین برای بزرگداشت میلاد حضرت مسیح (ع) است، در حالی که سال نو، روز پایانی یک سال و آغاز سال جدید محسوب میشود. لازم به ذکر است که شروع سال نو در فرهنگ های مختلف، تاریخ های متفاوتی دارد.
تاریخچه جشن کریسمس
مطالعات تاریخی نشان می دهد که جشن کریسمس ریشه هایی در جشن های پیش از مسیحیت، به ویژه جشن «روز میلاد خورشید شکست ناپذیر» (Sol Invictus) دارد. این جشن که در امپراتوری روم باستان برگزار می شد، در ۲۵ دسامبر، یعنی در انقلاب زمستانی، زمانی که طول روز ها دوباره شروع به افزایش می کند، برگزار می شد. قبل از ظهور مسیحیت، رومیان در اواسط دسامبر، از ۱۷ دسامبر، جشن دیگری به نام ساتورنالیا (Saturnalia) را نیز برگزار می کردند که جشنی برای بزرگداشت خدای زراعت، ساتورن، بود و با شادی و جشنهای عمومی همراه بود.
پس از ظهور مسیح، از آنجا که تاریخ دقیق تولد عیسی مسیح مشخص نبود، کلیسا ۲۵ دسامبر را به عنوان روز میلاد او برگزید. این انتخاب احتمالاً تحت تأثیر جشن های موجود مانند سول اینویکتوس و اهمیت نمادین خورشید به عنوان نمادی از نور و امید در مسیحیت صورت گرفته است. اولین اشاره مستند به ۲۵ دسامبر به عنوان تاریخ تولد عیسی مسیح به حدود سال ۲۲۱ پس از میلاد باز می گردد، اما پذیرش عمومی آن به عنوان تاریخ کریسمس تا قرن چهارم میلادی طول کشید.
ریشه واژه کریسمس
ریشه لغوی واژه «کریسمس» (Christmas) به معنای «مراسم عشای ربانی (مَس) در روز مسیح» است. این واژه در حدود سال ۱۰۵۰ میلادی به صورت «Christes maesse» به معنی «جشن مسیح»، وارد زبان انگلیسی قدیم شد.
برخی محققان نیز معتقدند گونه کوتاهتر آن، «Xmas»، شاید برای نخستین بار در قرن سیزدهم به کار رفته باشد. پیش از رواج واژه کریسمس، به این جشن «یول» (Yule) گفته می شد.
برای بسیاری از اقوام اروپایی غربی و شرقی، به ویژه مردم اسکاندیناوی، زمستان نه تنها زمان دشواری، بلکه فرصتی برای شادی و پایکوبی بود. جشن انقلاب زمستانی به عنوان نمادی از قدردانی برای بازگشت خورشید و نویدبخش رسیدن بهار، از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.
در این زمان، مردم اسکاندیناوی آتشی بزرگ روشن می کردند و گرد آن جمع می شدند و تا پایان سوختن آخرین قطعه چوب به جشن و سرور می پرداختند. این آیین برای آن ها بسیار خوش یمن و مبارک شمرده می شد.
با ظهور مسیحیت، نحوه برگزاری جشن کریسمس و آیین های مربوط به آن برای قرن ها موضوع بحث و اختلاف بین پیروان این دین بود. سرانجام در قرن نوزدهم، کشور ایالات متحده امریکا نقشی تعیین کننده در تغییر شکل این جشن ایفا کرد و آن را از یک کارناوال پرهیاهو و عمومی به جشنی خانوادگی و صمیمی تبدیل نمود.
خرید گیت فروشگاهی سیگنیچر پلاس برند آوانگارد
آداب و رسوم کریسمس در کشور های مختلف
کریسمس به عنوان جشنی بین الملی، در کشور های مختلف با آداب و رسوم متنوعی برگزار می شود. هر فرهنگ با توجه به تاریخ، اعتقادات و سنت های خاص خود، رنگ و بوی متفاوتی به این جشن می بخشد. در حالی که فلسفه اصلی کریسمس یعنی محبت، امید و شادی مشترک است، اما شیوه برگزاری این روز در نقاط مختلف دنیا بسیار متفاوت و دیدنی است.
روز کریسمس در ایران
جشن کریسمس در ایران، عمدتاً توسط مسیحیان به ویژه ارامنه برگزار می شود. این جشن معمولاً مصادف با ۲۵ دسامبر (۵ دی در سال های غیر کبیسه و ۴ دی در سال های کبیسه) برای ارامنه است.
جشن کریسمس به طور گسترده توسط عموم نسل جوان در ایران در این چند سال اخیر جشن گرفته می شود و تقریبا در حال جا افتادن است، نماد ها و رسوم مرتبط با آن در میان جوامع مسیحی و حتی برخی از غیر مسیحیان نیز دیده می شود. از جمله این نماد ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درخت کریسمس: تزئین درخت کاج با چراغ ها، توپ ها و سایر زیورآلات، یکی از نماد های اصلی کریسمس است که در خانه ها و برخی از مغازه ها دیده می شود.
- هدایا و جوراب های کریسمس: تبادل هدیه و آویزان کردن جوراب های مخصوص برای دریافت هدیه از بابانوئل، از دیگر رسوم رایج است.
- بابانوئل: شخصیت محبوب بابانوئل با لباس قرمز و ریش سفید، به عنوان نماد بخشندگی و شادی، در این ایام مورد توجه قرار می گیرد.
- خوراکی ها و غذا ها: غذا های مخصوص کریسمس مانند بوقلمون، نان زنجبیلی، شیرینی ها و کوکی های کریسمسی و آبنبات های عصایی، بخشی از جشن ها را تشکیل می دهند.
شهر هایی مانند تهران، اصفهان و رشت که دارای جوامع بزرگ ارمنی نشین هستند، حال و هوای کریسمس بیشتری به خود می گیرند. محله هایی مانند جلفا در اصفهان و مجیدیه، نارمک و ونک در تهران، در ایام کریسمس با تزئینات و چراغانی ها، جلوه ای زیبا و ویژه پیدا می کنند و بازدید از آن ها می تواند تجربه ای جذاب باشد.
همچین شاید براتون جالب باشه که بدونید قدیمی ترین کلیسای جهان یعنی تادئوس در شمال استان آذربایجان غربی در نزدیکی چالدران واقع شده است که پاسخی می تواند باشد برای افرادی که می گویند کریسمس چه ربطی به ایرانی ها دارد!
روز کریسمس در فرانسه
کریسمس در فرانسه با جشن سن نیکلاس در ۵ دسامبر آغاز می شود. در روز کریسمس، ناقوس کلیسا ها به صدا در می آید و مردم سرود های کریسمس (نوئل) را می خوانند. از غذا های سنتی این ایام می توان به «بوچ دو نوئل» (کیک کریسمس) اشاره کرد که نوعی کیک رولت با کرم کره و نماد چوب کریسمس است.
روز کریسمس در آمریکا
کریسمس در آمریکا جشنی پرشور و هیجان است که با آداب و رسوم خاصی گرامی داشته می شود. در این ایام، خانه ها با درختان کریسمس زیبا، چراغ های رنگارنگ و تزئینات چشم نواز آراسته می شوند. ستاره ای درخشان بر فراز درخت، نمادی از ستاره بیت لحم، قرار می گیرد.
دید و بازدید از اقوام و دوستان، بخش مهمی از جشن های کریسمس است. مردم با پوشیدن لباس های جشن و خواندن سرود های کریسمس، فضایی شاد و پر از انرژی ایجاد می کنند.
خرید هدیه برای عزیزان، از دیگر رسوم محبوب این ایام در آمریکا است. کارت های تبریک با طرح های زیبا و پیام های محبت آمیز، بین مردم رد و بدل می شوند.
عطر خوش شیرینی های خانگی، از جمله کلوچه های زنجبیلی، فضای خانه ها را پر می کند. جوراب های کریسمس بر روی شومینه یا جا های دیگر آویزان می شوند تا بابانوئل در شب کریسمس برای کودکان هدیه بگذارد.
بازار های کریسمس با غرفه های رنگارنگ و محصولات متنوع، فرصتی عالی برای خرید و تفریح فراهم می کنند.
روز کریسمس در انگلستان
جشن کریسمس برای ساکنان انگلستان، بسیار محبوب است. روز قبل از کریسمس خانواده ها آماده تزیین و آماده سازی درخت کریسمس می شوند. پس از آن کودکان برای بابانوئل نامه می نویسند و خواسته های خود را بیان می کنند. هدیه به کودکان از طرف بابانوئل یکی از بخش های جذاب این جشن است که در بسیاری از انیمیشن های خارجی آن را دیده ایم.
رسم جالب کریسمس در آلمان
آلمانی ها شب کریسمس یک خیار شور را روی درخت کریسمس مخفی می کنند و صبح روز بعد هر کدام از بچه های خانه که زودتر آن را پیدا کند از پدر و مادر هدیه می گیرد. همچنین در آلمان بچه ها شب کریسمس کفش خود را بیرون خانه می گذارند. روز بعد داخل کفش بچه های خوب شکلات و داخل کفش آنهایی که سربه هوا و بازیگوش باشند یک شاخه درخت پیدا می شود.
سنت های ایتالیا در کریسمس
جشن کریسمس در ایتالیا با شور و حرارت خاصی برگزار می شود و ریشه های مذهبی عمیقی دارد. ایتالیایی ها در شب کریسمس، مراسم مذهبی ویژه ای به نام “Messa di Mezzanotte” (عشای نیمه شب) را در کلیسا ها برپا می کنند.
خانواده ها نیز شام مخصوصی به نام “Feast of the Seven Fishes” (جشن هفت ماهی) شامل انواع غذا های دریایی تدارک می بینند. کودکان ایتالیایی همچنین منتظر «بِفانا»، جادوگر مهربان، هستند که در شب ۶ ژانویه برایشان هدیه می آورد.
کریسمس در چین
خرید گیت فروشگاهی سیگنیچر پلاس برند آوانگارد
آداب کریسمس در استرالیا
آداب جشن کریسمس در استرالیا با دورهمی خانوادگی در روز ۲۵ دسامبر (روز کریسمس) و صرف ناهار یا شام ویژه جشن گرفته می شود، نه شب قبل از آن. بابانوئل در همین روز به کودکان هدیه می دهد. شرکت در جشن ها و آوازخوانی دسته جمعی نیز از رسوم این ایام است.
روز بعد از کریسمس، «باکسینگ دی» نامیده می شود که در آن مردم به پاس قدردانی از خدمات دیگران، هدایایی می دهند. این روز با «جمعه سیاه» در آمریکا متفاوت است. مسابقات ورزشی مهمی مانند کریکت و قایقرانی نیز در این ایام در ملبورن و سیدنی برگزار می شود.
تاریخچه پیدایش بابانوئل
افسانه بابانوئل ریشه در شخصیتی واقعی به نام سنت نیکلاس دارد. او حدوداً در سال ۲۸۰ میلادی متولد شد. سنت نیکلاس پس از دریافت ارثیه قابل توجه، تصمیم گرفت تمام ثروت خود را صرف کمک به نیازمندان کند.
او به مناطق مختلف سفر میکرد و به بیماران و فقرا یاری می رساند. به همین دلیل، او به عنوان حامی کودکان و دریانوردان شناخته شد.
ورود سنت نیکلاس به فرهنگ عامه آمریکا به اواخر قرن هجدهم و از طریق مهاجران هلندی در نیویورک باز می گردد. آن ها سالگرد درگذشت “سینت نیکلاس” (Sinter Klaas) را جشن می گرفتند که بعد ها نام “بابانوئل” (Santa Claus) از همین نام گرفته شد.
در سال ۱۸۲۲، کلمنت کلارک مور، نویسنده و روحانی، شعری به نام «حکایت دیداری از سنت نیکلاس» سرود که بیشتر با مصرع آغازین آن، «شب قبل از کریسمس بود» شناخته می شود. این شعر تصویر جدیدی از بابانوئل را به عنوان مردی شاد و مهربان با سورتمه ای که توسط گوزن های شمالی کشیده می شود، ترسیم کرد. او در این شعر، در شب کریسمس از خانه ای به خانه دیگر پرواز می کند و برای کودکان اسباب بازی می برد.
تصویر نمادین بابانوئل، یعنی مردی با لباس قرمز، ریش سفید بلند و کیسه ای پر از اسباب بازی، در سال ۱۸۸۱ توسط توماس نست، کاریکاتوریست مشهور، جاودانه شد. نست با الهام از شعر مور، تصاویری از سنت نیکلاس خلق کرد که به شکل امروزی این شخصیت نزدیک بود و به تثبیت چهره ای که امروزه از بابانوئل در ذهن داریم، کمک شایانی کرد.
حقایقی از کریسمس که نمیدانید!
هیچ چیز به اندازه حس بیدار شدن در صبح کریسمس جادویی نیست. حسی سرشار از شادی و انتظار، شما را از رختخواب بیرون می کشد و برای یک روز پر از هدیه، غذا و جشن آماده می کند. در اینجا، فهرستی از حقایق جالب و کمتر شنیده شده درباره این روز را گردآوری کرده ایم:
- سرعت باور نکردنی بابانوئل: دانشمندان محاسبه کردهاند که بابانوئل برای رساندن هدایا به تمام خانه های جهان در یک شب، باید با سرعتی حدود ۴,۹۲۱,۲۰۰ مایل در ساعت (تقریباً ۷,۹۲۰,۰۰۰ کیلومتر در ساعت) حرکت کند!
- ممنوعیت کریسمس در بریتانیا: به مدت ۱۳ سال (از ۱۶۴۷ تا ۱۶۶۰)، جشن کریسمس در بریتانیا توسط الیور کرامول، پس از جنگ داخلی انگلیس، ممنوع اعلام شد.
- استفاده مجدد از درخت کریسمس: می توان درخت کریسمس را برای سال بعد نیز نگهداری کرد و حتی برخی از قسمت های آن خوراکی هستند.
- معنای نمادین تاج گل کریسمس: تاج گل سبز با توت های قرمز، نمادی از تاج خار مسیح و قطرات خون اوست.
- ستاره بیت لحم: اعتقاد بر این است که ستاره بیت لحم که مجوسیان را به محل تولد عیسی مسیح هدایت کرد، ممکن است یک دنباله دار یا سیاره اورانوس بوده باشد.
- تکامل پودینگ کریسمس: پودینگ کریسمس در ابتدا سوپی بود که با کشمش و شراب تهیه می شد.
- ریشه کارت پستال کریسمس: تصویر رابین (سینه سرخ) که معمولاً روی کارت های کریسمس دیده می شود، در اصل نوعی شوخی بود که پستچی های بریتانیایی با لباس های قرمز خود را که به “رابین” معروف بودند، به تصویر می کشید.
- تغییر رنگ لباس بابانوئل: بابانوئل در طول تاریخ با رنگ های مختلفی از جمله آبی، سبز، سفید و قرمز به تصویر کشیده شده است. شهرت لباس قرمز او به کمپین های تبلیغاتی شرکت کوکاکولا در دهه ۱۹۳۰ بازمی گردد.
- سکه های شکلاتی طلایی: سکه های شکلاتی طلایی که در کریسمس هدیه داده می شوند، نمادی از طلایی هستند که سنت نیکلاس به فقرا می بخشید.
- تاریخچه آب نبات عصایی: آب نبات عصایی (Candy Cane) به شکل اولیه خود (به صورت چوب های سفید و بدون خم) حدود ۲۵۰ سال پیش در آلمان ابداع شد.
- لاکچری ترین کریسمس کراکر: “میلیونر کراکر” نوعی کریسمس کراکر لوکس است که حاوی یک جعبه نقره ای و یک قطعه جواهر گرانبها است.